ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ
Οι βλάβες στα πόδια των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζονται όταν συνυπάρχουν δύο ή περισσότεροι παράγοντες κινδύνου, όπως η περιφερική νευροπάθεια (βλάβη των νεύρων) και η περιφερική αρτηριοπάθεια (βλάβη των αγγείων). Τονίζεται ότι δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να παρουσιάσουν διαβητικό πόδι.
Στην πλειοψηφία των διαβητικών ασθενών η περιφερική νευροπάθεια παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο. Η περιφερική νευροπάθεια οδηγεί σε πόδι που δεν έχει αίσθηση του πόνου, της θερμοκρασίας, της πίεσης, της αφής και είναι συχνά παραμορφωμένο. Η βλάβη των νεύρων προκαλείται σταδιακά και είναι πιθανό ο ασθενής να μην έχει επίγνωση της απώλειας των αισθήσεων. Είναι λοιπόν πιθανό να τραυματίσει τα πόδια του χωρίς να το αντιληφθεί. Σε ασθενείς με νευροπάθεια ακόμα και ένα μικρό έλκος (ένας τραυματισμός από κάποιο μη κατάλληλο υπόδημα ή από το βάδισμα χωρίς υποδήματα) μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη επιδείνωση, σε μια λοίμωξη ή σε ένα χρόνιο έλκος που δεν επουλώνεται. Η απώλεια της αισθητικότητας και οι παραμορφώσεις στο πόδι μπορούν να οδηγήσουν σε παθολογική μηχανική φόρτιση του ποδιού, με αποτέλεσμα τη δημιουργία υπερκεράτωσης (κάλου). Η ίδια η υπερκεράτωση μπορεί να είναι η αιτία περαιτέρω τραυματισμού, τη στιγμή που λειτουργεί σα να περπατάμε μόνιμα πάνω σε ένα πετραδάκι. Όλα αυτά είναι ικανά σε τόσο ευαίσθητα πόδια να προκαλέσουν πληγές που δε θεραπεύονται εύκολα, αλλά και σοβαρότερες επιπλοκές που να απαιτούν μακροχρόνια νοσηλεία ή ακόμα και ακρωτηριασμό.
Η περιφερική αρτηριοπάθεια, που προκαλείται κατεξοχήν από το διαβήτη και το κάπνισμα, προκαλεί ελάττωση της ροής του αίματος στα αγγεία των ποδιών. Σε συνδυασμό με κάποιο μικρό τραυματισμό μπορεί να οδηγήσει σε έλκος, που προκαλεί έντονο πόνο.
Συμπτώματα περιφερικής νευροπάθειας:
Οι ενδείξεις νευροπάθειας είναι:
Το δέρμα είναι ερυθρό, ζεστό, ξηρό με σκασίματα και έλκη σε σημεία πίεσης.
Ισχυρή τάση για σκληρύνσεις, ονυχομηκυτιάσεις και κάλους σε θέσεις που δέχονται μεγάλη πίεση.
Το πόδι φαρδαίνει, οι αρθρώσεις πρήζονται και εμφανίζονται γαμψοδακτυλίες
Αίσθηση μουδιάσματος, μυρμήγκιασμα, μπερδεμένη αίσθηση δηλ. αίσθηση ότι τα πόδια είναι κρύα, ενώ είναι ζεστά ή η αίσθηση μεταξύ ζεστού-κρύου μειώνεται ή εξαφανίζεται.
Αστάθεια βαδίσματος, αίσθηση βαδίσματος σε βαμβάκι.
Πόνοι σε ηρεμία, ιδιαίτερα την νύχτα, συχνά με κάψιμο. Ανακούφιση βαδίζοντας πάνω-κάτω και δροσίζοντάς τα. Επίσης η ευαισθησία στον πόνο ελαττώνεται ή χάνεται. Ετσι ότι θα έπρεπε να προκαλεί πόνο δεν πονάει πια, π.χ. πολύ στενά παπούτσια τραυματισμοί, κάψιμο, πίεση.
Συμπτώματα περιφερικής αρτηριοπάθειας:
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της περιφερικής αρτηριοπάθειας είναι η διαλείπουσα χωλότητα. Η διαλέιπουσα χωλότητα είναι ο πολύ έντονος πόνος πίσω στις γάμπες των ποδιών μετά από περπάτημα ακόμα και μικρής απόστασης, που αναγκάζει τον ασθενή να σταματήσει και να ξεκουραστεί, για κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να εξασθενήσει ο πόνος και να ξαναρχίσει το περπάτημα. Χαρακτηριστικό είναι ότι συνήθως εμφανίζεται μετά από το περπάτημα συγκεκριμένης απόστασης, για παράδειγμα κάθε φορά μετά τα 200 μέτρα. Επίσης το δέρμα των ποδιών των ασθενών με περιφερική αρτηριοπάθεια μπορεί να είναι πολύ λεπτό και εύθραυστο.
Επιπλέον:
Τα πόδια είναι κρύα
Το δέρμα είναι λεπτό σαν περγαμηνή, χλωμό ή μελανό ιδιαίτερα στα δάκτυλα και στο περίγραμμα των ποδιών.
Πόνοι στις γάμπες ή κράμπες στο βάδισμα, ανακούφιση όταν στέκεστε.
Πόνοι όταν ξαπλώνει ο πάσχων, που ελαττώνονται όταν κρεμάει τα πόδια έξω από το κρεβάτι.
Οι πληγές, οι τραυματισμοί και οι μυκητιάσεις
Πρόληψη-σωστή φροντίδα διαβητικών για την καλή υγεία των ποδιών
Να φροντίζουμε την ρύθμιση του διαβήτη.
Να φροντίζουμε την καθημερινή άσκηση.
Να ενημερώνουμε το προσωπικό υγείας που μας παρακολουθεί για σκληροδερμίες, κάλλους, κόψιμο στο δέρμα, λοιμώξεις , αλλαγές στο χρώμα.
Προσέχετε οι ίδιοι για κάθε ένδειξη όπως μυρμήγκιασμα στα πόδια, μούδιασμα ή μία περίεργη αίσθηση σαν να βαδίζετε επάνω σε βαμβάκι ή σαν να φοράτε στενές κάλτσες.
Εάν δεν λειτουργεί σωστά το σύστημα συναγερμού πόνου, τότε οι τραυματισμοί ή τα ακατάλληλα παπούτσια δεν γίνονται αντιληπτά.
Η τακτική υγιεινή των ποδιών( κάθε μέρα).
Μα ελέγχουμε τα πόδια κάτω από ένα δυνατό φως κάθε μέρα με ένα καθρέπτη από κάτω και να αναφέρουμε τυχόν παρατηρήσεις μας.
Εξαιρετική μέριμνα ώστε να αποφεύγονται οι κάθε είδους μικροτραυματισμοί.
Αναζήτηση βοήθειας ειδικού σε περίπτωση εκδήλωσης βλάβης.
Στα ξηρά πόδια χρησιμοποιούμε μαλακτική αλοιφή.
Αποφεύγουμε καλλυντικά με οινόπνευμα και αντισηπτικό(πχ Betadine) στο υγιές δέρμα.
Φορούμε βαμβακερές όχι στενές κάλτσες ενώ οι κάλτσες μας δεν πρέπει να έχουν χονδρές ραφές και να είναι λευκές ώστε να γίνει αντιληπτός οποιοσδήποτε τραυματισμός.
Αγοράζουμε νέο ζευγάρι παπούτσια αργά το απόγευμα και προτιμώνται παπούτσια με κορδόνια, άνετα και μαλακά χωρίς ψηλά τακούνια και το πόδι μας να χωρά ακριβώς στο παπούτσι χωρίς να στριμώχνεται ή να περισσεύει.
Άτομα με κάλους, με ανατομικές ανωμαλίες ή παραμορφώσεις πρέπει να χρησιμοποιούν ειδικά για αυτούς σχεδιασμένα παπούτσια.
Για τους κάλους δεν χρησιμοποιούμε αλοιφές ή καυστικά αυτοκόλλητα και αν εμφανιστούν φουσκάλες δεν τις σπάμε.
Να μην φοράμε τα καινούργια παπούτσια ποτέ συνέχεια αλλά εναλλάξ με τα παλιά, και να μην φοράμε τα παπούτσια ποτέ χωρίς να τα ελέγξουμε από μέσα.
Να μην περπατάμε ξυπόλητοι ούτε και στη θάλασσα και να μην χρησιμοποιούμε παντόφλες τύπου σαγιονάρας.
Να στεγνώνουμε καλά τα πόδια μετά το καθημερινό πλύσιμο με μία πετσέτα και ποτέ στο τζάκι στη σόμπα ή σε ηλεκτρική θερμάστρα.
Να προσέχουμε ανάμεσα στα δάχτυλα να μην μένει υγρασία για τι αναπτύσσονται μύκητες.
Να χρησιμοποιούμε κρέμες για τα πόδια ώστε να μην είναι ξερά και όχι ταλκ.
Να λιμάρουμε (όχι να κόβουμε) τα νύχια σωστά δηλαδή ευθεία και ποτέ κυκλικά μόνο με λίμα χάρτινη και να μην χρησιμοποιούμε αιχμηρά αντικείμενα στα πόδια μας.
Να μην περιποιούμεθα τα πόδια με πολύ ζεστό νερό αλλά με χλιαρό και να μην ελέγχουμε την θερμοκρασία του νερού με το πόδι αλλά με τον αγκώνα.
